Tỷ giá vẫn tăng mạnh: Chưa thể đảo chiều lãi suất, NHNN còn 'lá bài' nào chặn sốt USD?

Tỷ giá USD/VND tăng chủ yếu do tác động từ các yếu tố quốc tế, trong khi cung cầu ngoại tệ trong nước vẫn ổn định.

Tỷ giá vẫn tăng sau khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) liên tục hút ròng, khiến lãi suất liên ngân hàng tăng trở lại. Theo giới phân tích, nếu tỷ giá hoặc lãi suất biến động mạnh hơn, nhà điều hành sẽ đưa ra kịch bản hành động mới.

Tỷ giá vẫn tăng mạnh

Sau hơn 1 tháng kể từ khi NHNN có động thái can thiệp vào thanh khoản của thị trường liên ngân hàng thông qua phát hành tín phiếu kỳ hạn 28 ngày, lãi suất VND trên thị trường này đã tăng khá mạnh và đang tiệm cận mức lãi suất huy động ở kỳ hạn 1-3 tháng trên thị trường 1 (giữa ngân hàng thương mại với khách hàng). Lãi suất liên ngân hàng các kỳ hạn qua đêm, 1 tuần và 1 tháng đã tăng xấp xỉ 3%, giúp chênh lệch lãi suất tiền gửi VND và USD thu hẹp đáng kể. Dù vậy, tỷ giá USD/VND vẫn tăng mạnh.

Ngày 27/10, tỷ giá trung tâm được NHNN niêm yết ở mức 24.107 đồng/USD, tăng 12 đồng/USD so với hôm trước. Tính chung từ đầu năm đến nay, tỷ giá trung tâm tăng khoảng 3,7%, còn giá USD ở các ngân hàng thương mại tăng mạnh khoảng 4,2% lên quanh mức 24.390 đồng/USD mua vào, 24.730 đồng/USD bán ra.

Theo các chuyên gia phân tích của Chứng khoán ACB (ACBS), trong thời gian qua, tỷ giá USD tăng chủ yếu đến từ tình trạng chênh lệch lãi suất USD và VND kéo dài từ tháng 5/2023 và sự tăng giá của chỉ số DXY - đo lường biến động của đồng USD so với rổ 6 đồng tiền chủ chốt trên thế giới.

Trong bối cảnh tín dụng tăng trưởng chậm, thanh khoản trên thị trường liên ngân hàng hết sức dồi dào, mặt bằng lãi suất các kỳ hạn của VND trên thị trường này thấp kỷ lục. Chênh lệch lãi suất giữa tiền gửi USD và tiền gửi VND trên thị trường liên ngân hàng duy trì ở mức 3-3,5% trong một thời gian dài, theo chiều hướng có lợi cho USD. Từ đó, toàn bộ hệ thống ngân hàng có động lực giữ trạng thái mua ròng đối với USD. Điều này góp phần đẩy tỷ giá USD/VND tăng lên.

Trong khi đó, chỉ số DXY cũng đã tăng mạnh, từ mức 99 điểm hồi giữa tháng 7 lên mức trên 106 điểm ở hiện tại.

Lợi tức trái phiếu Mỹ kỳ hạn 10 năm tăng vọt, hôm 23/102023 lên đỉnh 16 năm, ở mức trên 5%/năm. Diễn biến này cho thấy thị trường kỳ vọng rằng Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) sẽ duy trì mức lãi suất cao và chính phủ tiếp tục bán trái phiếu để giải quyết tình trạng thâm hụt ngày càng lớn.

Theo ông Đinh Quang Hinh, Trưởng bộ phận phân tích vĩ mô và chiến lược thị trường - Công ty Chứng khoán VnDirect, lạm phát có xu hướng tăng kể từ cuối quý III/2023, đồng USD cũng tăng giá so với hầu hết loại tiền tệ trong khu vực.

Còn TS. Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia, nhận định tỷ giá USD/VND tăng chủ yếu do tác động từ các yếu tố quốc tế, trong khi cung cầu ngoại tệ trong nước vẫn ổn định. Do đó, tỷ giá tăng nhưng trong tầm kiểm soát nên không gây lo lắng quá mức.

Tìm cách hạ nhiệt tỷ giá

Tỷ giá USD/VND được đánh giá còn mong manh cho dù NHNN có động thái can thiệp khá mạnh gần đây. Tuy nhiên, nhìn chung NHNN vẫn còn đủ các công cụ để duy trì tình trạng tương đối ổn định của tỷ giá và lãi suất.

Có thể thấy, sau động thái chủ động hút tiền về của NHNN, thị trường ngoại hối đã tương đối ổn định trở lại. Tỷ giá USD/VND cho dù vẫn tiếp tục nhích lên nhưng áp lực đối với đồng nội tệ không còn lớn.

Theo ACBS, bất kỳ một sự biến động tăng nào của lãi suất hoặc tỷ giá trong những ngày tới cũng có thể dẫn tới việc NHNN sẽ áp dụng thêm các chính sách mới nhằm đạt được mục tiêu ổn định và cân bằng.

Tuy vậy, công ty chứng khoán này cho rằng, NHNN vẫn còn đủ các công cụ để duy trì tình trạng ổn định của tỷ giá và lãi suất. Đó là nguồn cung ngoại tệ tương đối dồi dào từ các hoạt động xuất nhập khẩu, đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), đầu tư gián tiếp nước ngoài (FII) và kiều hối. Trong khi đó, áp lực trả nợ nước ngoài không tăng đột biến.

ACBS nhận định, trong ngắn hạn, NHNN có thể sẽ đưa ra 2 giải pháp. Đó là để số dư tín phiếu đáo hạn và dòng tiền quay trở lại thị trường liên ngân hàng. Từ đó, thanh khoản và lãi suất thị trường liên ngân hàng hạ nhiệt. Nhưng mục đích cuối cùng là làm sao để lãi suất liên ngân hàng ở mức cao, gần với mức lãi suất huy động thị trường 1 các kỳ hạn 1-3 tháng và không tạo ra cuộc đua tăng lãi suất trên thị trường 1.

Trong trường hợp công cụ điều tiết thanh khoản thông qua tín phiếu không phát huy tác dụng, tỷ giá vẫn tăng nóng, và lãi suất vẫn ở mức cao, NHNN có thể xem xét sử dụng phương án bán kỳ hạn USD kỳ hạn 3-6 tháng và cho phép các ngân hàng hủy ngang.

Các giải pháp trên đây có thể linh hoạt phối hợp và sẽ phụ thuộc nhiều vào tốc độ tăng trưởng tín dụng của hệ thống cũng như cung cầu USD trong quý IV này. Trong trường hợp tăng trưởng tín dụng có thể bứt phá lên vào quý cuối năm, ACBS cho rằng, NHNN thậm chí có thể xem xét tới việc bổ sung thanh khoản thông qua kênh thị trường mở.

Còn Chứng khoán Agriseco cho rằng, tỷ giá sẽ gặp áp lực tăng thời gian tới khi Fed dự báo tăng lãi suất vào tháng 11 trong lúc Việt Nam duy trì lãi suất thấp. Và NHNN có thể sẽ phải sử dụng thêm các biện pháp để điều tiết tỷ giá.

Trong bối cảnh tỷ giá USD/VND đã tăng hơn 4% từ đầu năm, giới phân tích sự báo NHNN sẽ tiếp tục chào thầu tín phiếu để duy trì mặt bằng lãi suất VND liên ngân hàng, giữ chênh lệch lãi suất USD – VND ở vùng an toàn. Bên cạnh đó, lãi suất liên ngân hàng khó có thể giảm về mức thấp như hồi đầu năm do một số yếu tố mang tính mùa vụ như: tín dụng thường tăng mạnh vào cuối năm, sự ấm lên của thị trường bất động sản hay tăng đầu tư công làm tiền gửi Kho bạc Nhà nước trong hệ thống sẽ không quá dồi dào,…

Theo Chứng khoán Vietcombank, việc phát hành tín phiếu của NHNN gần đây không gây ra những cú sốc hay thay đổi quá nhanh đối với thanh khoản VND trong hệ thống liên ngân hàng. Tuy nhiên, trong Quý IV, lãi suất liên ngân hàng được dự báo tăng đáng kể, rời khỏi mặt bằng thấp. Mặc dù vậy, do nhu cầu tín dụng yếu, tình trạng thiếu hụt thanh khoản cuối năm sẽ ít khả năng xảy ra hơn.

Trong khi đó, TS. Cấn Văn Lực cho rằng mặt bằng lãi suất huy động và cho vay ở thời điểm hiện tại đã giảm nhiều và phù hợp nên NHNH có thể không cần giảm thêm lãi suất điều hành.