Tờ báo Economist của nước Anh đã có những lời khen ngợi cho nền giáo dục của Việt Nam.

Việt Nam hiểu được giá trị của giáo dục và quản lý giáo viên của mình rất tốt.

Ảnh minh họa

Chủ tịch Hồ Chí Minh, người sáng lập nước Việt Nam, đã rõ ràng về con đường phát triển. "Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người" là một câu nói mà ông đã nhắc đi nhắc lại. Tuy nhiên, mặc dù đã có nhiều năm tăng trưởng kinh tế nhanh chóng, GDP bình quân đầu người của đất nước vẫn chỉ là 3.760 đô la, thấp hơn so với các đối tác khu vực của mình như Malaysia và Thái Lan. Mức thu nhập trung bình này chỉ vừa đủ để người Việt Nam cảm thấy được nuôi dưỡng tốt.

Con cái của người Việt đi qua một trong những hệ thống giáo dục tốt nhất thế giới. Kết quả này được phản ánh trong các thành tích xuất sắc tại các đánh giá quốc tế về đọc, toán và khoa học. Dữ liệu mới nhất từ Ngân hàng Thế giới cho thấy, về điểm học tập tổng hợp, học sinh Việt Nam vượt trội không chỉ so với các bạn cùng lứa ở Malaysia và Thái Lan mà còn cả những người ở Anh và Canada, những quốc gia giàu hơn gấp sáu lần. Thậm chí tại Việt Nam, điểm số của học sinh không thể hiện sự chênh lệch quá lớn thường thấy ở nơi khác giữa các giới tính và các khu vực khác nhau.

Khả năng học tập của một đứa trẻ là kết quả của nhiều yếu tố - nhiều trong số đó bắt đầu từ nhà với cha mẹ và môi trường mà họ lớn lên. Nhưng điều đó không đủ để giải thích thành tích xuất sắc của Việt Nam. Bí mật đặc biệt của nó nằm ở lớp học: con cái họ học hỏi nhiều hơn ở trường, đặc biệt là trong những năm đầu.

Trong một nghiên cứu năm 2020, Abhijeet Singh của Trường Kinh tế Stockholm đã đánh giá năng suất của các trường học Việt Nam bằng cách xem xét dữ liệu từ các bài kiểm tra giống nhau được thực hiện bởi học sinh ở Ethiopia, Ấn Độ, Peru và Việt Nam. Ông đã chỉ ra rằng giữa lứa tuổi năm và tám, trẻ em Việt Nam phấn đấu tiến lên phía trước. Mỗi năm, giáo dục ở Việt Nam giúp một đứa trẻ có khả năng giải quyết một bài toán nhân đơn giản tăng 21%; ở Ấn Độ chỉ 6%.

Các trường học Việt Nam luôn cải thiện theo thời gian chứ không giống như những trường học ở các nước nghèo khác. Một nghiên cứu được công bố năm 2022 bởi các nhà nghiên cứu tại Trung tâm Phát triển Toàn cầu có trụ sở tại Washington, DC, đã phát hiện ra rằng trong 56 trong số 87 quốc gia đang phát triển, chất lượng giáo dục đã suy giảm kể từ những năm 1960 (xem biểu đồ). Việt Nam là một trong số ít quốc gia nơi các trường học đã liên tục đảo ngược xu hướng này.

Lý do lớn nhất là chất lượng của giáo viên. Không phải vì họ có trình độ chuyên môn tốt hơn; họ đơn giản chỉ giỏi hơn trong việc giảng dạy. Một nghiên cứu so sánh học sinh Ấn Độ với học sinh Việt Nam chấp nhận phần lớn sự khác biệt trong điểm số các bài kiểm tra toán học là do chênh lệch về chất lượng giảng dạy.

Giáo viên Việt Nam làm công việc của mình tốt vì họ được quản lý tốt. Họ nhận được đào tạo thường xuyên và được tự do làm cho các lớp học thêm phần hấp dẫn. Để giải quyết sự bất bình đẳng khu vực, những người được cử đi các khu vực xa xôi được

Để giải quyết sự bất bình đẳng khu vực, những thầy cô được cử đi các khu vực xa xôi được trả lương cao hơn. Điều quan trọng nhất, việc đánh giá giáo viên dựa trên hiệu suất của học sinh mà họ giảng dạy. Khi những học trò của họ học tốt, họ sẽ được thưởng danh hiệu "giáo viên xuất sắc".

Cơ quan Đảng quan tâm đến giáo dục. Điều này thấm vào cấp độ trường học, nơi nhiều hiệu trưởng là thành viên của Đảng. Điều này mang lại những tác động hữu ích khác. Các tỉnh được yêu cầu chi 20% ngân sách của họ cho giáo dục, điều này đã giúp cải thiện công bằng khu vực.

Việc Đảng chú trọng và chú ý đến giáo dục nhằm đảm bảo các chính sách được điều chỉnh và cập nhật chương trình học, lẫn tiêu chuẩn giảng dạy.

Gia đình Việt Nam gắn kết với giáo dục vì sự ăn sâu của Nho giáo. Theo ông Ngô Quang Vinh, một viên chức ngành xã hội tại Ngân hàng Phát triển Châu Á cho biết: ngay cả những bậc cha mẹ nghèo cũng chi tiền cho gia sư. Còn các thành phố, mọi người tìm kiếm các trường học có giáo viên đã giành được các danh hiệu "xuất sắc trong việc giảng dạy".

Tất cả điều này đã mang lại những phần thưởng phong phú. Khi các trường học cải thiện, nền kinh tế của Việt Nam cũng được cải thiện.

Nhưng tăng trưởng đang thử thách hệ thống giáo dục, theo Phung Duc Tung, giám đốc Viện Nghiên cứu Phát triển Mekong, tại thủ đô Hà Nội cho biết: các công ty ngày càng muốn có nhân viên với kỹ năng xuất sắc hơn như: quản lý nhóm. Mà học sinh Việt Nam không được đào tạo đầy đủ về kỹ năng này, điều này đòi hỏi cần sự thay đổi trong cách giáo dục được tổ chức và giảng dạy. Từ việc tập trung vào kiến thức chuyên môn đến việc phát triển kỹ năng mềm và tư duy phản biện.

Giáo dục đại học cũng đang trải qua những thách thức tương tự. Mặc dù số lượng sinh viên đại học đã tăng đáng kể trong những năm gần đây nhưng chất lượng giáo dục không đồng đều. Một số trường đại học tại Việt Nam cung cấp chương trình giáo dục tốt, nhưng nhiều trường khác lại không đạt được tiêu chuẩn. Điều này đã tạo ra một thách thức lớn cho hệ thống giáo dục của Việt Nam: cần tìm cách để đảm bảo chất lượng giáo dục đại học đồng đều trên khắp cả nước.

Tuy nhiên, với sự cam kết mạnh mẽ của chính phủ và xã hội đối với giáo dục, Việt Nam có thể vượt qua những thách thức này. Bằng cách tiếp tục đầu tư vào giáo dục và tập trung vào việc cải thiện chất lượng giảng dạy, Việt Nam có thể tiếp tục phát triển và cung cấp cho học sinh của mình những kỹ năng cần thiết để thành công trong thế kỷ 21.

Nguồn: The Economist