VnEconomy: 6 đề xuất để kích thích tổng cầu và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế

Nhóm nghiên cứu tập trung đưa ra giải pháp giúp xuất khẩu bền vững và duy trì thặng dư thương mại.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy thách thức, từ lạm phát cao đến chính sách tiền tệ nghiêm ngặt và tình trạng chính trị căng thẳng, Việt Nam cũng đang gặp khó khăn. GDP của nước ta trong 6 tháng đầu năm 2023 chỉ tăng 3,72%, là mức thấp nhất trong 10 năm qua. Đầu tư công và tăng trưởng tín dụng đều chậm, còn xuất nhập khẩu giảm mạnh.

Doanh nghiệp Việt Nam đang gặp vấn đề, đặc biệt là khi xuất khẩu đến các thị trường lớn như Hoa Kỳ, châu Âu và Trung Quốc giảm sút. Điều này đặt ra nguy cơ suy thoái và ảnh hưởng đến mục tiêu tăng trưởng 6,5% của năm 2023. Để khắc phục, nhóm nghiên cứu đề xuất 6 kiến nghị nhằm kích thích nền kinh tế trong những tháng sắp tới.

1, Đẩy mạnh chính sách tài khóa nghịch chu kỳ: Thúc đẩy tổng cầu và đạt được tăng trưởng ổn định.

Tổng thu ngân sách nhà nước trong 6 tháng đầu năm đã vượt mức dự toán, tạo ra một thặng dư ngân sách. Đồng thời, Việt Nam đã có xu hướng giảm tỷ lệ nợ công so với GDP trong những năm gần đây. 

Theo phân tích của nhóm nghiên cứu, tổng thu ngân sách nhà nước lũy kế 6 tháng đầu năm đạt 875,8 nghìn tỷ đồng, bằng 54% so với dự toán toán năm, thặng dư hơn 70 nghìn tỷ đồng; một số khoản thu, sắc thuế chính vẫn duy trì đà tăng trưởng ổn định.

Bên cạnh đó, tỷ lệ nợ công của Việt Nam toan-canh-kinh-te-viet-nam-thang-08-2023những năm gần đây giảm dần, từ 61,4% GDP năm 2017 xuống 58,3% năm 2018, 55,9% năm 2020, 43,1% năm 2021 và 38% năm 2022.

Với hai điểm này, đề xuất đây là thời điểm thích hợp để đẩy mạnh chính sách tài khóa nghịch chu kỳ, giúp kích thích nền kinh tế một cách hiệu quả.

Tin liên quanToàn cảnh kinh tế Việt Nam tháng 08/2023

2, Tháo gỡ vướng mắc khi giải ngân vốn đầu tư công: Tập trung vào việc đưa dòng vốn đầu tư công sớm chảy vào nền kinh tế.

• Tối ưu quy định: Sửa đổi quy định để giảm vướng mắc trong quản lý dự án, từ giai đoạn chuẩn bị đến thực hiện. Cho phép chủ đầu tư sử dụng các nguồn vốn khác ngoài kế hoạch đầu tư công trung hạn.
• Phân bổ vốn hiệu quả: Thêm quy định về cách phân bổ kế hoạch vốn hàng năm, giúp chủ đầu tư tiếp cận vốn và lập kế hoạch đầu tư một cách chủ động.
• Giải phóng mặt bằng: Tập trung vào việc xác định giá đất dựa trên khả năng sinh lợi của từng khu vực và vị trí, để đảm bảo mức bồi thường phù hợp.
• Hỗ trợ người dân: Khi lập kế hoạch đầu tư, cần xác định quỹ đất tái định cư và hạ tầng cần thiết, đồng thời phối hợp với các trung tâm dịch vụ việc làm để đào tạo nghề cho người dân.
• Quản lý đất đai: Tăng cường việc rà soát và quản lý sử dụng đất, áp dụng biện pháp cưỡng chế đối với vi phạm.

3, Giảm thiểu rủi ro do điều tra phòng vệ thương mại: Cần đẩy mạnh công tác dự báo, cảnh báo sớm và chứng minh hàng hóa Việt Nam không bán phá giá.

Điều tra phòng vệ thương mại là một công cụ mà các quốc gia sử dụng để bảo vệ ngành công nghiệp nội địa nhưng có thể gây hại cho xuất khẩu của Việt Nam. Đến tháng 6/2023, Việt Nam đã đối mặt với 231 vụ điều tra phòng vệ thương mại từ các quốc gia khác.

Để giảm thiểu rủi ro này, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đề xuất:

• Cảnh báo sớm cho doanh nghiệp về các mặt hàng có nguy cơ bị điều tra.
• Chứng minh hàng hóa Việt Nam không bán phá giá, bằng cách sử dụng nguyên liệu từ các quốc gia có hiệp định thương mại tự do với Việt Nam.
• Cân nhắc cán cân thương mại với các đối tác, đặc biệt là các thị trường lớn như Hoa Kỳ, để giảm nguy cơ bị điều tra.

Những giải pháp này đòi hỏi sự hỗ trợ từ các cơ quan Nhà nước và cần được triển khai một cách quyết liệt.

4, Phát triển du lịch hướng tới cân đối cán cân xuất nhập khẩu dịch vụ: Thúc đẩy xuất khẩu dịch vụ, đặc biệt là du lịch.

Việt Nam hiện đang có nhập siêu dịch vụ cao (là một tình trạng trong đó một quốc gia hoặc khu vực chi tiêu nhiều hơn cho việc nhập khẩu dịch vụ so với việc xuất khẩu dịch vụ. Điều này có thể bao gồm các loại dịch vụ như du lịch, giáo dục, tài chính, thông tin và công nghệ, vận tải, và nhiều hơn nữa), với hơn 10 tỷ USD trong 3 năm gần đây và 4,1 tỷ USD trong 6 tháng đầu năm 2023. Để giảm nhập siêu, cần tăng cường xuất khẩu dịch vụ, đặc biệt là du lịch, thông qua các chính sách thuận lợi để thu hút khách du lịch nước ngoài.

TS. Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê.

5, Phát triển xuất khẩu bền vững và đa dạng hóa thị trường: Hướng đến cán cân thương mại lành mạnh, hợp lý với các đối tác.

Việt Nam hiện đang phụ thuộc vào một số thị trường lớn, gây rủi ro khi các quốc gia này gặp khủng hoảng. Ngoài ra, sản phẩm của Việt Nam cần phải tuân thủ các tiêu chuẩn môi trường và bền vững từ các thị trường nhập khẩu.

Để giải quyết vấn đề tiếp cận vốn cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, nhóm nghiên cứu từ Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đưa ra kiến nghị giúp tháo gỡ các rào cản về điều kiện vay vốn.

6, Tháo gỡ vướng mắc cho doanh nghiệp nhỏ và vừa trong quá trình tiếp cận vốn tín dụng: Cần có các chính sách giúp tháo gỡ vướng mắc này.

***

Đối với những đề xuất trên thì nhà nước cũng có những điểm cần lưu ý: Khi chính sách tài khóa được đẩy mạnh thông qua việc tăng chi tiêu công hoặc giảm thuế tổng cầu trong nền kinh tế tăng lên. Tuy nhiên, nếu cầu vượt quá cung, giá cả sẽ tăng, có khả năng dẫn đến lạm phát.

Nguồn: VnEconomy